Maakt Covid-19 een einde aan globalisering?

Paul Verhoef is sinds juni 2018 algemeen directeur van Rabobank Randmeren. Hij geeft in een column zijn visie op het MKB.

Macrotrends hebben micro impact. Dit blijkt uit een analyse van de Rabobank op de impact van Covid-19 op economie, maatschappij en de manier van leven in de wereld in de komende jaren.

Zo ook met betrekking tot de waardenketens. Productie, assemblage en consumptie vinden op basis van het economische principe om de kostprijs zo laag mogelijk te houden over de hele wereld plaats.

Het bekendste voorbeeld is misschien wel van de Parmaham. Varkens worden in Nederland gemest, gaan op transport naar Italië waar ze geslacht worden. Van het vlees wordt Parmaham gemaakt, dat weer terug komt naar Nederland voor consumptie. Naast het feit dat de negatieve impact van dit transport op het milieu nog steeds niet goed geprijsd wordt heeft Covid-19 ons ook duidelijk gemaakt dat er aanzienlijke logistieke risico’s zitten aan deze globale waardenketens. Deze risico’s werden tot op heden laag ingeschat en daarmee de aan deze risico’s verbonden kosten. Een kink in de kabel voor wat betreft de toeleveranties van componenten, hoe klein ook, heeft enorme gevolgen. Als voorbeeld: een schroefje geproduceerd in China ten behoeve van de auto-industrie kan bij uitblijven van levering een hele productie stil leggen. De kranten hebben de afgelopen periode bol gestaan van haperende toeleveranties.

De terechte vraag kan dan worden gesteld in hoeverre deze waardenketens houdbaar en duurzaam zijn? De verwachting is dan ook dat er een herbezinning op deze waardenketens zal volgen. Voorbeelden van deze verandering zijn al zichtbaar, ondanks de hogere kostprijs worden producten dichterbij huis ingekocht.

Mijn verwachting is dat deze trend zich door zal zetten. In ieder geval goed voor ons milieu. Maar dat niet alleen; deze trend heeft op termijn ook consequenties voor Nederland, een land met een open economie gericht op handel en export. Transport en logistiek spelen een belangrijke rol met Rotterdam als wereldhaven en Schiphol als belangrijke ‘mainport’.

Bij iedere verandering horen bedreigingen maar ook kansen. Voor het MKB in ieder geval noodzakelijk om hierin positie te kiezen en businessmodellen minder afhankelijk te maken van globale waardenketens. Het is in ieder geval een kans om in de keten ‘dichtbij huis’ een rol te gaan spelen.

Niet voor niets wordt er wel gezegd ‘never waste a good crisis’.  Globale waardenketens gaan zich fundamenteel bewegen op microschaal. Het zou dus zonde zijn om van deze verandering geen kans te maken. Zeker in een land met een zo veerkrachtig MKB moeten en kunnen we hierin een nadrukkelijk rol gaan spelen! Dat is geen voorspelling maar een scenario dat werkelijkheid kan worden.